Günleri, geceleri, haftaları ya da ayları değerli kılan, bu zamanlarda meydana gelen önemli olaylardır. Ramazan ayı da değerini, bu ayda indirilmeye başlanan Kur’an-ı Kerim’den ve tutulan oruçtan alır.
Kur’an-ı Kerim, Ramazan ayında indirilmeye başlanmıştır. Bu durum Kur’an’da şöyle ifade edilmektedir: “Ramazan ayı, insanlara yol gösteren, hidayeti, doğruyu ve yanlışı ayırt edip açıklayan Kur’an’ın indirildiği aydır…” (Bakara suresi, 185. ayet.)
Kur’an’ın Ramazan ayında indirilmeye başlanması nedeniyle Müslümanlar, Kur’an’a ve onun indirildiği Ramazan ayına diğer aylardan daha çok önem verirler. İslam dünyasında Ramazan ayı Kur’an ile özdeşleştirilmiştir. Ramazan’a “Kur’an ayı” da denilmektedir.
Kur’an, Kadir Gecesi’nde indirilmeye başlanmıştır. Kadir Gecesi ramazan ayında yer almaktadır. İnsanlar için bir doğruluk rehberi olan Kur’an’ın böyle bir gecede indirilmesi, bu geceye özel bir önem kazandırmıştır. Bu nedenle Kadir Gecesi’nin, bin aydan daha hayırlı olduğu bildirilmiştir. Bununla ilgili olarak Kur’an’da şöyle buyrulur:
“Doğrusu biz Kur’an’ı, Kadir Gecesi’nde indirdik. Kadir Gecesi’nin ne olduğunu bilir misin? Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır, melekler ve ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her iş için inerler. O gece tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.” (Kadr Sûresi)
Ramazanı önemli kılan diğer bir etken de İslam’ın temel ibadetlerinden biri olan orucun bu ayda tutuluyor olmasıdır. Bu nedenle Ramazan, “oruç ayı” olarak da isimlendirilmiştir.
Yüce Allah, Kur’an-ı Kerim’de, “…Öyle ise içinizden kim bu aya (ramazana) ulaşırsa onu oruçla geçirsin…” buyurarak ramazan orucunu farz kılmıştır. Hz. Muhammed (sav) de: “Ramazan ayı geldi. Bu ay, Allah’ın oruç tutmayı farz kıldığı mübarek bir aydır...” buyurmuştur. Müslümanlar bu emre uyarak ramazan ayında oruç tutarlar.
Ramazan ayının toplumumuzda özel bir yeri vardır. Onu karşılamak için de çeşitli hazırlıklar yapılır. Ramazan ayı yaklaşınca evler, mescitler, camiler ve sokaklar temizlenir.
Ramazanla birlikte insanların dinî duyguları artar. İnsanlar, daha fazla ibadet ederler. Ramazanın manevi havası, insanlar arasında huzur ve mutluluk oluşturur. Camiler tıklım tıklım dolar. Camilerde cemaatle teravih namazı kılınır. Cadde ve sokaklar teravih namazı kılmak için koşuşturan insanlar ile şenlenir. Cami önleri âdeta bir bayram yeri görünümü kazanır. İmsakiye dağıtanlar, mahyaları okumaya çalışan çocuklar, tatlıcılar Ramazana ayrı bir heyecan katar. Oruç tutan, ibadet ve hayır yapan, tövbe ve istiğfarda bulunan müminler için ramazan, rahmet ve bağışlanma ayıdır.
Ramazan; orucu, iftarı, sahuru, teravihi, cemaatle dolan camileri ve okunan mukabeleleri ile manevi duyguların yoğun yaşandığı bir aydır. Ramazan ayı, “başlangıcı rahmet, ortası bağışlanma, sonu da cehennemden kurtuluş olan ay” olarak bilinmektedir.